W dniu 27 marca 2025r. Rada Ministrów wydała Rozporządzenie w sprawie czasowego ograniczenia prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej (Dz. U. poz. 390). Wynika z niego, iż od dnia 27 marca 2025 r. na polsko-białoruskim odcinku granicy zostało zawieszone prawo do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej. Jednocześnie z przepisów leżących u podstaw w/w Rozporządzenia wynika zakaz odsyłania na Białoruś i obowiązek przyjmowania wniosków o ochronę (zasada non-refoulement) od osób należących do tzw. „grupy wrażliwej”.

Zgodnie z dodanym art. 33b. ust. 2 pkt b Ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Organ Straży Granicznej przyjmuje wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej na odcinku granicy, na którym jest stosowane ograniczenie prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, od cudzoziemca będącego osobą, która może wymagać szczególnego traktowania, w szczególności ze względu na swój wiek lub stan zdrowia. Podkreślamy, ustawodawca nie wprowadził fakultatywnej możliwości przyjęcia wniosku (może przyjąć), lecz zobligował Organ SG do jego przyjęcia. Zakładamy też, że Sejm i Senat nie po to uchwaliły niezwykle kontrowersyjną nowelizację ustawy (o której konstytucyjności w normalnych warunkach wypowiedziałby się Trybunał Konstytucyjny) i obwarował ją szczególnymi gwarancjami dla osób wymagających szczególnego traktowania, aby te gwarancje już pierwszego dnia okazały się martwą literą prawa.

Jednak tak właśnie się stało. Instytut na Rzecz Państwa Prawa zawiadomił Komendanta Placówki Straży Granicznej o pierwszym przypadku zawężonego stosowania ustawy i zignorowania żądań ofiar tortur, których prawa dostępu do ochrony azylowej były iluzoryczne nawet przed wejściem w życie feralnej ustawy i wydaniem Rozporządzenia.

Przeczytać – IPP interweniuje w sprawie zawieszenia dostępu do procedur azylowych