W dniu 25 kwietnia 2016 roku w Warszawie odbyło się Seminarium podsumowujące „Monitoring stosowania alternatyw do detencji w Polsce”. W seminarium wzięli udział przedstawiciele sądów orzekających w sprawach detencyjnych, Straży Granicznej, administracji państwowej i organizacji pozarządowych. Spotkanie otworzyła Pani Anna-Karin Ost, przedstawiciel UNHCR w Polsce. W dyskusji wzięli udział: SSR dr Małgorzata Makarska (Biała Podlaska), SSR dr Sebastian Ładoś (Miasto Stołeczne Warszawa), płk SG Andrzej Jakubaszek (Zarząd ds Cudzoziemców KGSG), Katarzyna Słubik (SIP), Marta Górczyńska (HFPC), Tomasz Lulkiewicz (Caritas Białystok), Irena Kozak (Instytut na rzecz Państwa Prawa).
W ramach seminarium Tomasz Sieniow zaprezentował dane statystyczne na temat stosowania środków alternatywnych przez Straż Graniczna i sądy. Wynika z nich, że wprowadzona 1 maja 2014 roku była rzeczywiście potrzebna i zaowocowała stosowaniem mniej uciążliwych środków zabezpieczających postępowanie uchodźcze lub powrotowe. Wprowadzone do ustawy o cudzoziemcach oraz ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP alternatywy były w okresie 1.04.2014-31.12.2015 r. stosowane przez Straż Graniczną wobec 1132 osób. Głownie polegały one na zobowiązaniu cudzoziemca na zamieszkiwaniu w wyznaczonym miejscu (800 przypadków) lub zgłaszaniu się do organu SG (600 przypadków). Najczęściej środki te były nakładane łącznie. Stosowanie środków alternatywnych spowodowało zmniejszenie w 2015 roku roku liczby obcokrajowców umieszczanych w Strzeżonych Ośrodkach dla Cudzoziemców. Sądy zadecydowały o zastosowaniu tego środka wobec 1051 cudzoziemców, wobec 1322 w 2014 roku.
Z otrzymanych z sądów rejonowych odpowiedzi na zapytanie w trybie dostępu doi informacji publicznej wynika, iż w 93% przypadków sądu uwzględniają wnioski SG o zastosowanie wobec cudzoziemców detencji. W pozostałych 5 % spraw sądy orzekały o zastosowaniu alternatyw lub (bardzo rzadko, bo tylko w 2% przypadków odmawiały uwzględnienia wniosku Straży Granicznej i nie widziały potrzeby stosowania żadnych środków zabezpieczających postępowanie. W ramach badań aktowych przeprowadzonych w trakcie monitoringu analizie poddano 113 postanowień z 13 Sądów Rejonowych w Polsce. Dodatkowo przeanalizowano również decyzje organów SG nakładające na cudzoziemców alternatywne wobec detencji środki zabezpieczające. Zasadniczo funkcjonujący w Polsce system umieszczania w ośrodkach strzeżonych zasługuje na ocenę pozytywną. Wyeliminowanie ze skutkiem od 13 listopada 2015 roku z ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP podstawy dla umieszczenia w SOC ze względu na nadużywania postępowania o nadanie statusu uchodźcy należy ocenić bardzo pozytywnie. Sądu zasadniczo zaczęły rozważać negatywne przesłanki dla zastosowania detencji. W indywidualnych przypadkach, zwłaszcza w sądach, które rzadko stykają się ze sprawami cudzoziemskimi widać brak wprawy w orzekaniu w sprawach detencyjnych. Przypadki te poddane są analizie w Raporcie z monitoringu.
Jeśli chcesz otrzymać Raport z „Monitoring stosowania alternatyw do detencji w Polsce”, wyślij e-mail na adres monitorng@panstwoprawa.org
Projekt finansowany w ramach programu Obywatele dla Demokracji finansowanego z Funduszy EOG
