Jedną z najdalej idących ingerencji w prawa i wolności człowieka jest umieszczenie w ośrodku strzeżonym cudzoziemca nie posiadającego tytułu pobytowego w danym państwie. Używane w literaturze pojęcie „detencja cudzoziemców” dotyczy zatrzymywania zarówno nieregularnych migrantów, jak i uchodźców czy osób ubiegających się o ochronę międzynarodową. Polska, w przeciwieństwie do innych państw członkowskich UE, nie rozwinęła w ostatnich pięciu latach swojego systemu przyjmowania uchodźców. Co więcej, zmniejszającej się liczbie przyjmowanych wniosków o ochronę, odmowie udziału w relokacji i przesiedleniach osób ubiegających się o ochronę, towarzyszyło zmniejszenie liczby funkcjonujących w Polsce otwartych ośrodków dla cudzoziemców. Kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej w 2021 roku ukazał szereg problemów z którymi muszą się mierzyć cudzoziemcy przebywający w detencji w Polsce.

Niniejsza publikacja dotyczy detencji cudzoziemców ukazanej w perspektywie prawa międzynarodowego i prawa Unii  Europejskiej, a także jako element polityki azylowej i migracyjnej. Przedstawiliśmy wyniki naszych obserwacji, które ukazują rozmiar detencji w Polsce w ostatnich latach i  legalność jej stosowania przez organy państwowe. Raport obejmuje, w szczególności, nasze badania dotyczące sytuacji uchodźców na granicy polsko-białoruskiej w 2021 i możliwości składania przez nich wniosków o ochronę międzynarodową.